ეკლესიის შესახებ

1804 წელს კაპუჩინებმა ააგეს თბილისის პირველი კათოლიკური ეკლესია, ღვთისმშობლის მიძინება, ძირითადად ქართველი და სომეხი მრევლისთვის. თუმცა, თბილისში უცხოელთა მომრავლების გამო, მათ შორის რუსეთის ჯარში გაწვეული და კავკასიაში გაგზავნილი მრავალი პოლონელი, ძალიან მცირე გახდა საკვირაო წირვის ჩასატარებლად. XIX საუკუნის შუა ხანებში საქართველოში კათოლიკური თემი შეადგენდა დაახლოებით 30000-ს, ძირითადად პოლონელებს და დაახლოებით 2000 ქართველს. გეგმა იყო ძველი ეკლესიის დანგრევა და მის ადგილას უფრო დიდი ეკლესიის აშენება, მაგრამ გადაწყდა ახალი, უფრო დიდი ეკლესიის აშენება კუკის რაიონში, კუკიის სასაფლაოს მახლობლად, სადაც პოლონური თემი დიდი იყო. 1860 წელს მამა მაქსიმილიან ორლოვსკიმ, კავკასიისა და ამიერკავკასიის პირველმა რომაელი კათოლიკე სტუმარმა, ცარისტული ხელისუფლებისგან ნებართვა სთხოვა ტაძრის ასაშენებლად, მაგრამ თავდაპირველად უარი მიიღო. წინააღმდეგობის მიუხედავად, 1867 წლის 21 აპრილს გუბერნატორმა ალექსანდრე ბარჯატინსკიმ დაამტკიცა პროექტი იანვრის აჯანყების შემდეგ მეფის ჯარში გაწვეული მრავალი პოლონელი ჯარისკაცის არსებობის გამო.

1867 წელს შეიქმნა თბილისის საეკლესიო აღმშენებლობის კომიტეტი, რომლის მიზანი იყო სახსრების მოძიება ახალი კათოლიკური ეკლესიის ასაშენებლად. კომიტეტს ხელმძღვანელობდა ნიკოლაი პრზიბილი და მასში შედიოდნენ შემომწირველები, როგორიცაა პოლონელი ოფიცრები, ჩინოვნიკები და ექიმები, ასევე ქართველი მთავრები, გრაფი ზოფია პოტოცკა და სხვა გამოჩენილი მოღვაწეები. ფონდების მოძიება ჩატარდა თბილისში, მთელს კავკასიასა და ამიერკავკასიაში, სომხეთში, პოლონეთში და რუსეთის იმპერიის პოლონეთს შორის. ცალკეულმა კომიტეტმა, რომელიც ადრე შეიქმნა ერევანში კათოლიკური სამლოცველოს ასაშენებლად, პაველ სიანოჟეცკისა და ფაუსტინა ბიალის მეთაურობით, ასევე გასცა თანხები იმ პირობით, რომ ისინი დაბრუნდებოდა, თუკი საკუთარი სამლოცველოს მშენებლობა გაგრძელდებოდა. თანხების დაახლოებით ნახევარი მოდიოდა პოლონელებზე და ხარჯების 47% დაფარა წმინდა როსარიის საძმოს რეგულარული შემოწირულობებით ნეტარი ღვთისმშობლის მიძინების სამრევლოში. მშენებლობის დასრულებაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ქართველი და სომეხი კათოლიკეების შეწირულობამ. 1870 წლის 10 მაისს დაიწყო ერთნავიანი, ნეორენესანსული სტილის ეკლესიის მშენებლობა, ბაროკოს ელემენტებით, რომელიც შექმნილია ალბერტ ზალცმანის მიერ, რომის ტაძრის მოდელით. ფ. მშენებლობისა და სახსრების მოზიდვის ორგანიზატორი მაქსიმილიან ორლოვსკი იყო.

ეკლესია, რომელიც ჯერ კიდევ არ იყო შელესილი და აკლდა გუმბათი, ამბიონი, სკამები და ინტერიერის სხვა ავეჯეულობა, აკურთხეს 1877 წლის 16 ოქტომბერს. მამა ორლოვსკი გახდა მრევლის მღვდელი და მუშაობდა ტაძრის გაუმჯობესებასა და მოწყობაზე. შეძლებისდაგვარად, შეკვეთები განხორციელდა ადგილობრივ ბიზნესებთან, რომლებიც ცნობილნი იყვნენ თავიანთი ხარისხითა და გამოცდილებით, როგორიცაა "T. Werner i S-ka" და "T. Strakacz i Son" ვერცხლის პროდუქტების სახელოსნოები და "Malarnia Maryi". გრაფი. Łubieńska" ფერწერისთვის. 1870-იანი წლებიდან სიკვდილამდე 1909 წ. კურატორი იყო ჯულიან დობკევიჩი. ის გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ პოლიციის მეთვალყურეობის ქვეშ იმყოფებოდა და პასტორალური მოვალეობების გარდა, როგორც საკუთარ სამრევლოში, ისე მდინარის გაღმა, ის ასევე ხელმძღვანელობდა ჟურნალისტურ საქმიანობას პოლონური საზოგადოებისთვის. 1880-იანი წლების დასაწყისში მრევლის რიცხვი 2000-ს აღემატებოდა და მომდევნო ათწლეულებში დაახლოებით 2500-მდე დარჩა 1918-1921 წლებში პოლონეთის ხელახლა დაბადებამდე გამგზავრების ტალღამდე. მრევლის ყველაზე მეტი რაოდენობა დაფიქსირდა 12,500, ძირითადად პოლონელი ჯარისკაცები ცარისტულ არმიაში, 1913 წელს. 1921 წლის შემდეგ მორწმუნეთა რიცხვი დაახლოებით 300-მდე დაეცა.

ფ. ორლოვსკი მსახურობდა მოძღვრად სიკვდილამდე 1891 წლის 13 თებერვალს. იმავე წელს ფრ. იოზეფ ბარანოვსკიმ ხელში ჩაიგდო და ეკლესიის მიმდებარე ტერიტორია ძიმზერაშვილების ოჯახმა საკუთარი ხარჯებით შემოიღო. 1894 წელს აშენდა კაკლის ხისგან დამზადებული ამბიონი, რომელიც მორთული იყო ყვავილების მოტივებითა და პაპის გერბით და დაემატა სკამები. იმავე წელს იან სლივინსკის კომპანია „ჰარმონია“-მ ლვოვში დაამონტაჟა 14-ხმიანი ორღანი. ამავდროულად, მეფის ხელისუფლებას გაეგზავნა წერილი, რომლითაც ითხოვდნენ ორგანოს საბაჟო გადასახადისგან გათავისუფლებას, რადგან „მრევლი ძირითადად სამხედრო ნაწილების ჯარისკაცები არიან“. მოთხოვნა არ დაკმაყოფილდა. ორღანი რკინიგზით ლვოვიდან ოდესამდე გაემგზავრა, შემდეგ გემით ბათუმში და ისევ რკინიგზით თბილისში. ფინანსური სიძნელეების გამო 1870-73 წლებში მშენებლობისას გამოიყენეს უხარისხო მასალები, რამაც გამოიწვია კედლების ბზარი და 1894 წელს გადაწყდა კონსტრუქციის შეკეთება და გამაგრება. თანხების შესაგროვებლად ვარშავის გუბერნატორის ხელისუფლებას სთხოვეს თანხის შეგროვების ნებართვა, მაგრამ იგი უარყოფილი იქნა 1894 წლის 27 ივლისით დათარიღებულ წერილში ვარშავაში.

1895-1898 წლებში ცდილობდნენ ეკლესიის კედლების გამაგრებას, ხოლო 1898 წელს ნაგებობას გუმბათი დაემატა. 1906 წელს ტაძრის გვერდებზე თეთრი მარმარილოს სამსხვერპლოები დამონტაჟდა, რომელიც თბილისში დაფუძნებული კომპანია ანდრეოლეთის მიერ შეიქმნა. კომპანიამ ასევე დაამზადა მოზაიკური იატაკი, რომელიც დღემდე არსებობს. მარცხენა საკურთხეველი დააფინანსა ვ.მარსკამ, როგორც ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის უბიწოების 50 წლისთავის აღნიშვნა. გარდა ამისა, 1910 წელს ეკლესიამ განიცადა კიდევ ერთი განახლება, რომელიც მოიცავდა ელექტრო განათების დამონტაჟებას.

ახალი ეკლესიის კურთხევით საქართველოში პოლონელ ხალხში რელიგიური და კულტურული აღორძინება დაიწყო. საზოგადოება "დობროჩინნოშჩი", რომელიც იყო პირველი პოლონური ორგანიზაცია თბილისში, დაარსდა დაწყებით პოლონურ სკოლასთან ერთად, რომელსაც ასზე მეტი მოსწავლე ჰყავდა. ასევე მოეწყო თეატრალური წარმოდგენები პოლონურ ენაზე. კათოლიკეების რიცხვი ამ მხარეში იზრდებოდა, 3105 სული იყო მოხსენებული 1887 წელს. ეკლესიაზე შესრულებულ ყველა სამუშაოს და სამრევლო სახლის მშენებლობას ზედამხედველობდა მრევლის მღვდელი ჯ. ბარანოვსკი. შემდეგ ფრ. მრევლის წინამძღვრად ქართველი მიხალ ანტონაშვილი დაიკავა თანამდებობა 1921 წლამდე.